Tennismaatje Anton vraagt of ik een goede makelaar weet in verband met de verkoop van de woning van zijn vader. Zijn vader is eerder dit jaar overleden. Moeder is een aantal jaren geleden reeds overleden. Zij waren in gemeenschap van goederen gehuwd. Anton heeft nog geen aangifte erfbelasting ontvangen. Anton is in overleg met zijn zus over de vraagprijs van de woning. Er rust geen hypotheek op de woning. “Volgens mij hoef ik geen erfbelasting te betalen omdat mijn zus en ik volgens mij al eigenaar zijn van de woning”. “Willen jullie er eens naar kijken”?
Hoe is de nalatenschap van moeder afgewikkeld? Anton heeft geen flauw idee hoe zijn vader in het verleden de nalatenschap van moeder heeft afgewikkeld. Er is door beiden wel een testament opgesteld. Anton is in de veronderstelling dat hij en zijn zus het volledige eigendom van de woning al in bezit hadden.
Welke akten hebben wij nodig? Desgevraagd krijgen wij van Anton de aangifte erfbelasting naar aanleiding van het overlijden van moeder, de aangiften inkomstenbelasting van vader en de aangifte inkomstenbelasting van Anton. De aangifte erfbelasting van moeder is op een juiste manier verwerkt. Bij het vaststellen van de verschuldigde erfbelasting is rekening gehouden met het vruchtgebruik van de helft van de woning. De andere helft was immers het eigendom van vader zelf. De woning is bij vader in de aangifte inkomstenbelasting opgenomen als een eigen woning. Bij Anton is met betrekking tot de woning niets vermeld.
Het vermogen van vader en moeder Wij raadplegen het kadaster en komen tot de ontdekking dat de volledige eigendom van de woning nog steeds op naam van vader én moeder staat. Dat is dus niet in overeenstemming met het testament en de aangiften inkomstenbelasting. Nu blijkt dat er formeel geen vruchtgebruik is gevestigd. Er is inderdaad niets gebeurd bij de afwikkeling van de nalatenschap.
De erfenis volgens de testamenten De woning heeft een waarde van € 360.000. De nalatenschap zou in dit geval € 180.000 moeten zijn. Dat is het eigendom van de helft van de woning die vader oorspronkelijk had. De andere helft is door het overlijden volledig eigendom geworden van Anton en zijn zus. Volgens het vakjargon: het bloot eigendom is aangegroeid tot volledig eigendom”. Die groei van het vermogen valt buiten de nalatenschap. De erfenis van Anton en zijn zus bedraagt € 90.000 per persoon.
De erfenis volgens de belastingdienst De belastingdienst kan heel vervelend doen door te stellen dat de helft van de woning vanaf het overlijden van moeder onverdeeld is gebleven. Dat betekent dat vader nog een aandeel in de woning zou hebben van 1/3e deel. In dit geval € 180.000/3 = € 60.000. De nalatenschap van vader is dan € 180.000 plus € 60.000 = € 240.000. De erfenis van Anton en zijn zus bedraagt € 120.000 per persoon.
Het gevolg is dat in dit geval zowel Anton als zijn zus € 3.000 extra erfbelasting zijn verschuldigd! Bij een goede afwikkeling van de nalatenschap had men dus nu € 6.000 minder erfbelasting betaald.
Praktische problemen In de praktijk lossen wij dit probleem op door het vruchtgebruik alsnog bij leven te vestigen. We hebben dan nog vaak wel een uitdaging om ook de problemen die in de aangiften inkomstenbelasting zijn ontstaan op te lossen. Doordat het vruchtgebruik niet tijdig werd gevestigd is ook de verwerking in de aangiften inkomstenbelasting namelijk niet juist. De belastingdienst heeft mogelijkheden tot navordering van verschuldigde inkomstenbelasting.
Verschillende vormen van vruchtgebruik Het ene vruchtgebruik is het andere vruchtgebruik niet. Voor een wetswijziging in 2010 werden er regelmatig vruchtgebruikconstructies gebruikt waarbij het bloot eigendom van de woning naar de kinderen ging en het vruchtgebruik bij de ouders bleef. Bij overlijden van de langstlevende ouder werden de kinderen dan – zonder heffing van erfbelasting – volledig eigenaar van de woning. Die constructie is door een wetswijziging in 2010 niet lucratief meer. Een dergelijke verkrijging is vanaf 2010 toch belast met erfbelasting. Er geldt wel overgangsrecht op grond waarvan mogelijk een deel toch onbelast is maar u bent gewaarschuwd voor de gevolgen van deze vruchtgebruikconstructies.
Advies Wij beseffen dat wij met deze blog een aantal fiscale kwesties voor met name de inkomstenbelasting (nog) niet verder hebben besproken. Het doel van deze blog om jou te doen beseffen hoe belangrijk het is om na het overlijden van de eerste ouder de nalatenschap af te wikkelen! Ook al lijkt het of de langstlevende gewoon alles “verkrijgt”, het is van groot belang om het vruchtgebruik te vestigen. Meer weten? Erfzaken legt het u graag uit.
Gratis quickscan na overlijden eerste ouder Na het overlijden van de eerste ouder gebeurt er meestal niets met de erfenis; men denkt meestal ten onrechte dat dit niet nodig is omdat de langstlevende toch alles krijgt. Voorkom problemen en bespaar (erf)belasting door ook die nalatenschap af te wikkelen! Neem voor 1 juni 2020 contact met ons op en profiteer van ons aanbod: een gratis quick scan nalatenschapsafwikkeling.
Vul via de link het contactformulier in en we nemen zo spoedig mogelijk contact met u op: https://www.erfzaken.nl/erfzaken-quickscan/
Gerelateerde blogs: